"Samen maken wij de muziek"
De trekzak
.jpg)
Trekzak, trekharmonica, schippersklavier,trekorgel, knijpzak, pokkelorgel ...
De trekzak of trekharmonica is een leuk, klein instrument die z'n naam heeft gekregen door het duwen en trekken aan de balg. Het lijkt misschien wel op een kleine accordeon maar dat is het niet.
De trekzak is een diatonisch instrument. Dat wil zeggen dat niet alle twaalf mogelijke tonen van een octaaf aanwezig zijn, maar alleen de noten van de toonladder. Een ander verschil met de accordeon is dat je bij het induwen van de trekzak een andere toon hoort dan bij het uittrekken. Elke knop geeft dus twee verschillende tonen, wisseltonig.
Je hoeft geen noten te kunnen lezen
Op de bladmuziek voor de trekzak staan uiteraard de noten, de maat etc. Maar je ontdekt ook de cijfertjes en de strepen,
De nummers corresponderen met de knoppen op de trekzak. De letters geven de baspartij aan en de strepen in dit muziek geeft wanneer je moet duwen. De haakjes om de nummers geven aan dat je de knoppen op de andere rij moet gebruiken. (fragment uit een muziekstuk van Mark Sohngen)
De toon wordt voortgebracht door de tongen. Net als bij een mondharmonica wordt de lucht er door geblazen en de toon gevormd. De kunst is om het balggevoel te krijgen. Het instrument mooi te laten zingen. Dat vraagt wat oefening.​
Twee toonladders
De trekzak is vooral bekend van de volksliedjes en de folkmuziek, Iers, Frans of Scandinavisch. In veel landen wordt het instrument gespeeld. Er zijn éénrijers, tweerijers, drierijers en verschillende stemmingen, C/F, G/C, A/D, G/D. In Nederland en bij ons op de club wordt de C/F stemming gebruikt. Dat wil zeggen met de C-toonladder op de buitenrij en de F-toonladder op de binnenrij.
Aanschaf trekzak
Een trekzak is kostbaar instrument. Er zijn slechts een aantal muziekwinkels in Nederland die echt verstand hebben van dit muziekinstrument en je bij de aanschaf kunnen helpen. Op Marktplaats worden ze ook wel aangeboden alleen dan moet je er zelf wel wat verstand van hebben want een kat in de zak is zo gekocht.
De prijs van een instrument varieert. De prijs voor een nieuw instrument zit tussen de 600 en de 2500 euro, nog duurder kan uiteraard ook. Tweedehands zijn ze echt wel iets voordeliger, tussen de 200 tot 1200 euro zit echt wel een leuk instrument. Ben je vergevorderd en stel je echt hoge eisen aan jouw instrument dan zal de voorkeur misschien naar en nog iets duurdere trekzak uit gaan.
Huren
Wil je gaan spelen dan is het ook mogelijk eerst een trekzak te gaan huren. Dat kan kan bij de muziekwinkel maar ook de club (Jan) heeft enkele instrumenten die je voor een schappelijk prijsje in huis haalt.
Klik hier als je meer informatie wilt over het huren van een trekzak van de club.
Wees voorzichtig met jouw mooie instrument!
Zet 'm altijd voorzichtig op z'n pootjes en nooit op de zijkant.
Vervoer jouw kostbare instrument daarom ook altijd in een stevige koffer of rugtas. Om te voorkomen dat er lelijke beschadigingen ontstaan is het verstandig om bescherming om de de gespen te doen. Dat kan met een stukje stof of er zijn speciale gesphoesjes te koop, zelf maken kan natuurlijk ook.
Houd je instrument vrij van stof en vocht. Als dit binnen in het instrument komt kan het tussen de kwetsbare tongen komen te zitten. De muzikanten zullen ook nooit heel graag spelen als het regent, dat is niet zo best voor de trekzak.
Als je de trekzak goed onderhoud kan je er vele jaren plezier van hebben en gaat íe steeds beter spelen.
Veel speelplezier!
​
Hier onder staat een muziekfragment van de trekzak. Klik het eens aan. Let op, trekzak spelen is verslavend.​​​​​
Meer over de trekzak
De binnenkant
​
Het instrument bestaat uit twee kasten met ‘tongplaten’. Deze zijn met elkaar verbonden door een blaasbalg die met beide handen uitgetrokken en ingeduwd kan worden.
Knoppen
​
De melodie of diskant bestaat uit 21 knoppen. Knop 1 zit onder de kin, knop 11 bij de knie. Die speel je met de rechterhand. De linker hand speelt de bas-kant, 4 knoppen voor de bassen en 4 knoppen voor de akkoordbassen
Geschiedenis
​
De trekzak werd in de 19e eeuw een populair instrument in de volksmuziek. In Nederland is de trekzak vooral populair in de noordelijke (Groningen, Friesland) en oostelijke provincies.
Soorten
​
Er bestaan veel verschillende trekzakken. Er kunnen één of meer rijen met knoppen zijn. Daarnaast kunnen de stemmingen ook verschillend zijn.