De trekzak
.jpg)
Trekzak, trekharmonica, schippersklavier,trekorgel, knijpzak, pokkelorgel ...
De trekzak of trekharmonica is een leuk, klein instrument die z'n naam heeft gekregen door het duwen en trekken aan de balg. Het lijkt misschien wel op een kleine accordeon maar dat is het niet.
De trekzak is een diatonisch instrument. Dat wil zeggen dat niet alle twaalf mogelijke tonen van een octaaf aanwezig zijn, maar alleen de noten van de toonladder. Een ander verschil met de accordeon is dat je bij het induwen van de trekzak een andere toon hoort dan bij het uittrekken. Elke knop geeft dus twee verschillende tonen, wisseltonig.
Op de bladmuziek voor de trekzak staan uiteraard de noten, de maat etc. Maar je ontdekt ook de cijfertjes en de strepen,
De nummers corresponderen met de knoppen op de trekzak. De letters geven de baspartij aan en de strepen in dit muziek geeft wanneer je moet duwen. De haakjes om de nummers geven aan dat je de knoppen op de andere rij moet gebruiken. (fragment uit een muziekstuk van Mark Sohngen)
De toon wordt voortgebracht door de tongen. Net als bij een mondharmonica wordt de lucht er door geblazen en de toon gevormd. De kunst is om het balggevoel te krijgen. Het instrument mooi te laten zingen. Dat vraagt wat oefening.
​
De trekzak is vooral bekend van de volksliedjes en de folkmuziek, Iers, Frans of Scandinavisch. In veel landen wordt het instrument gespeeld. Er zijn éénrijers, tweerijers, drierijers en verschillende stemmingen, C/F, G/C, A/D, G/D. In Nederland en bij ons op de club wordt de C/F stemming gebruikt.
Een trekzak is kostbaar instrument. Er zijn slechts een aantal muziekwinkels in Nederland die echt verstand hebben van dit muziekinstrument en je bij de aanschaf kunnen helpen. Op Marktplaats worden ze ook wel aangeboden alleen dan moet je er zelf wel wat verstand van hebben want een kat in de zak is zo gekocht.
Wil je gaan spelen dan is het ook mogelijk eerst een trekzak te gaan huren. Dat kan kan bij de muziekwinkel maar ook de club (Jan) heeft enkele instrumenten die je voor een schappelijk prijsje in huis haalt.
Klik hier als je meer informatie wilt over het huren van een trekzak van de club.
Meer over de trekzak
De binnenkant
​
Het instrument bestaat uit twee kasten met ‘tongplaten’. Deze zijn met elkaar verbonden door een blaasbalg die met beide handen uitgetrokken en ingeduwd kan worden.
Twee handen
​
Door de knoppen in te drukken gaan ventielen open. De rechterhand speelt de melodie. Met links speel je de begeleidingsakkoorden,bassen, net als bij een accordeon.
Geschiedenis
​
De trekzak werd in de 19e eeuw een populair instrument in de volksmuziek. In Nederland is de trekzak vooral populair in de noordelijke (Groningen, Friesland) en oostelijke provincies.
Soorten
​
Er bestaan veel verschillende trekzakken. Er kunnen één of meer rijen met knoppen zijn. Daarnaast kunnen de stemmingen ook verschillend zijn.